Impact
Het werk- en leerplan vragen een duidelijk onderscheid te maken tussen 'godsdienst
op school' en 'catechese'. 'Catechese' zou betekenen dat we binnenkerkelijk
geloofsonderricht geven aan kinderen die gelovig zijn of het willen worden,
bv. naar aanleiding van de voorbereiding op een sacrament zoals het doopsel,
de eucharistie, het vormsel, … Het godsdienstonderricht op school beoogt iets
anders, nl. "een appèl zijn om zelf te groeien naar een eigen en verantwoorde
beslissing inzake geloof en leven. Die beslissing kan zeer verschillend zijn.
Het is een keuze die leerlingen in vrijheid geleidelijk zelf zullen maken. Een
belangrijke motivatie is dat de doelgroep van het levensbeschouwelijk onderricht
op school qua geloven er gedifferentieerd is. De impact van wat we op school
aanbieden, zal dus voor elk kind verschillend zijn.
Tuin van Heden wil de diversiteit van de doelgroep respecteren en meteen
ook als wezenlijke component inbouwen. Daarom streven we naar een differentiatie
in de godsdienstles.
Communicatie
(Geloofs)communicatie met de kinderen staat centraal: kinderen voeren het woord
en krijgen wederwoord van medeleerlingen en van de leerkracht. Maar ook het
Woord (met hoofdletter!) is hier aan de orde. Daarom nodigen we de kinderen
telkens opnieuw uit na te denken en te praten over geloven.
De kinderen worden doorheen elk thema uitgenodigd te communiceren. Ze doorlopen
de drie fasen zoals ze in het didactisch kader aangegeven worden (assimilatie-accommodatie-integratie).
Zo beperken we bv. 'inleving' niet tot de eerste lessen van het thema. Je kunt
zelfs stellen dat in elke les de drie fasen (versneld of uitdrukkelijk) aan
bod kunnen komen.
Communiceren met kinderen is niet alleen een werkvorm, Tuin van Heden
bedt het in als een wezenlijk kenmerk van een leerkrachtenstijl tijdens het
(godsdienst)onderricht.
Thema's
Het leerplan spreekt van 'onderwerpen', als een mogelijke manier om de doelen
te ordenen. Tuin van Heden volgt die onderwerpen, maar benoemt ze als
'thema's'.
De jaarplanning die we aanbieden, is open: naast de thema's met volledig uitgewerkte
lesgang met suggesties voor 'links' en alternatieven (zijsporen), blijft er
nog voldoende ruimte om in te gaan op actuele of lokale onderwerpen of op onderwerpen
die de kinderen signaleren.
Verhalen
Kinderen tussen 4 en 12 jaar denken 'beeldend-mythisch' en zijn daarom erg gevoelig
voor verhalen. Ze worden uitgenodigd zich in te leven in en te identificeren
met de figuren die in die verhalen een rol spelen. De grens tussen het verhaal
en hun eigen realiteit is nog erg vaag en loopt dikwijls door elkaar. Zo verweven
ze flarden van verhalen met flarden van hun eigen geschiedenis.
Daarom werd in Tuin van Heden extra zorg aan verhalen besteed. We deden
daarvoor een beroep op 2 jeugdauteurs: Kolet Janssen en Rien Broere.
De bijbelverhalen
Ook bijbelverhalen zijn in de eerste plaats verhalen en tonen beelden aan de
luisteraar: beelden die te maken hebben met religie. Door bijbelverhalen beelden
te laten oproepen, helpen we de kinderen hun 'religieuze' verbeeldingskracht
te stimuleren. Op die manier wil Tuin van Heden met bijbelse thema's
omgaan.
Het leerplan vraagt aandacht te besteden aan de bijbel als één van de negen
invalshoeken om een thema te voeden. Tuin van Heden gaat op twee manieren
in op deze vraag: door bijbelverhalen in thema's te integreren en door in een
miniproject per leerjaar uitgebreider stil te staan bij bijbelverhalen.
Werkvormen
We proberen de inhouden die aan bod komen in het vak godsdienst te vertalen
in aangepaste werkvormen die communicatie en differentiatie mogelijk maken.
Onder 'werkvormen' bespreken we enkele typische werkvormen voor de lagere school
die geregeld voorkomen. De werkvormen die in de lessen gehanteerd worden, staan
telkens vermeld in de marge.
Beeld-rijk
De meeste kinderen zijn visueel ingesteld. Prenten spreken hen erg aan. Daarom
hebben illustratrices Chantal Kees en Hilde Van Craen veel zorg besteed aan
de illustraties in Tuin van Heden. Ze dienen zeker niet louter als 'verluchting';
ze willen een poging zijn om de godsdienstlessen niet uitsluitend verbaal te
maken en ook de kinderen die nog niet vlot lezen, aan te spreken.
Elk thema wordt gevisualiseerd door een 'themabeeld' dat a.h.w. een eigen leven
leidt en kinderen bij de hand neemt gedurende de weken dat aan het thema gewerkt
wordt.
Zorg voor de leerkracht
Hoewel onze eerste bedoeling is ervoor te zorgen dat kinderen op een kwaliteitsvolle
manier levensbeschouwelijk gevormd worden, kan dit niet los gezien worden van
het feit dat de leerkracht deze vorming ook moet kunnen aanbieden. Daarom biedt
Tuin van Heden uitgewerkte lessen, veel achtergrondinformatie, een waaier
aan materialen, aandacht voor evaluatie en zelfevaluatie, extra tips en zijsporen.